[Thiền sư] Ngưu Đầu Trí Nham

Giới thiệu

Thiền sư Ngưu Đầu Trí Nham (600 - 677) là vị tăng của Tông Ngưu Đầu sống dưới thời nhà Đường, người vùng Khúc A (曲阿), Giang Tô (江蘇), họ là Hoa (華), người trí dũng hơn người, thân tướng khôi ngô, đệ tử của Thiền sư Pháp Dung.

Trong khoảng thời gian niên hiệu Đại Nghiệp (大業, 606- 616 - Tùy Dạng đế), sư làm Lang tướng quân, thường mang cây cung mắc một cái túi đựng nước lọc, tùy chỗ đi đến mà đem dùng, từng theo đại tướng đánh giặc lập nhiều chiến công hiển hách.

Vào năm Vũ Đức (618-626 - Đường Cao Tổ), năm 40 tuổi, sư vào Hoàn Công Sơn (皖公山, Thư Châu (nay là Tiềm Sơn, tỉnh An Huy), theo xuất gia với Thiền Sư Bảo Nguyệt (寳 月).

Về sau, một hôm đang an tọa thấy dị tăng thân cao hơn một trượng, thần thái sáng sủa cất lên từ khí trong veo, nói với Sư: “Khanh 80 đời xuất gia, nên tinh tấn hơn”. Nói xong biến mất.

Sư thường nhập định trong cốc. Có lần nước trên núi đổ xuống tràn ngập mênh mông mà Sư điềm nhiên bất động, rồi nước tự rút lui. Có những thợ săn gặp Sư, nhờ đó họ ăn năn tu thiện. Lại có hai người xưa cùng tòng quân, nghe Sư ở ẩn tránh đời bèn cùng nhau vào núi tìm gặp, rồi nhân đó hỏi Sư: Vì sao ở đây? Lang tướng có điên không?

Đáp: Ta điên sắp tỉnh còn các ông điên đang phát triển. Phàm háo sắc, thanh âm bất chánh, tham vinh hoa cậy sủng ái thì bị sanh tử lưu chuyển, làm sao tự ra khỏi? Hai người cảm ngộ khen hay rồi bỏ đi.

Vào năm thứ 17 (643 - Đường Thái Tông) niên hiệu Trinh Quán (貞觀), sư lên Ngưu Đầu Sơn (牛 頭山), tham yết Thiền Sư Pháp Dung (法融), Pháp Dung bảo với Sư rằng: “Ta nhận diệu pháp từ Đại sư Đạo Tín, chỗ được đều mất. Ví như có một pháp hơn cả Niết-bàn, ta nói cũng như mộng huyễn. Phàm một hạt bụi bay mà che trời, một hạt cải rơi mà phủ đất, ngươi đã qua chỗ thấy này, ta lại nói gì?. Truyền pháp giáo hóa trong sơn môn, sẽ giao phó cho ngươi”. Sư được khai ngộ và kế thừa dòng pháp của vị nầy, kế tục trụ trì, làm tổ thứ hai của tông này. Sau đó sư đã từng sống qua các chùa như Bạch Mã Tự (白馬寺), Thê Huyền Tự (棲玄寺), rồi sau chuyển đến Thạch Đầu Thành (白頭城).

Sư nổi tiếng do hành trì pháp quán “bất tịnh”, quán thân thể và quán tử thi bất tịnh, quán từ bi, và quán vô sanh, quán chư pháp cốt yếu là vô vi không do điều kiện nhân duyên mà thành. Phần lớn có thể được nói một cách đáng tin cậy về các vị sơ Tổ sư của Ngưu Đầu tông là Pháp Dung và đệ tử là Trí Nham, mỗi người đều có một số tác động cá nhân nào đó lên truyền thống chung của pháp hành Thiền ở núi Ngưu Đầu và vùng lân cận.

Đến năm thứ 2 niên hiệu Nghi Phụng (儀鳳,677 - Đường Cao Tông), ngày mười tháng giêng, sư thị tịch ở thành Thạch Đầu, nhan sắc chẳng đổi, thân mềm như người sống. Trong thất có mùi hương lạ, trải qua mười ngày chẳng hết, theo lời dặn dò thủy táng sư. Hưởng thọ 78 tuổi đời và 39 hạ lạp.

Sư dạy rất nhiều đồ chúng, nhưng ngày nay không một tác phẩm thành văn nào của sư được biết đến.

Ngữ lục