Koan 1
TẮC THỨ CHÍN MƯƠI HAI
THẾ TÔN MỘT HÔM THĂNG TÒA
THÙY Vừa nghe tiếng giây đàn ngân lên đã phân biệt được khúc hát, người như vậy ngàn năm cũng khó gặp được. Thấy thỏ thả ưng, nhanh nhẹn trong một lúc. Gom tất cả ngôn ngữ lại thành một câu, nhiếp đại thiên thế giới nhiều như cát sông Hằng vào một vi trần, đồng sinh đồng tử, ra sức dùi mài, còn có người làm chứng chăng? Thử nêu lên xem.
CỬ Thế Tôn một hôm thăng tòa. Văn Thù đánh trùy nói, “ Quan sát cho kỹ Pháp của bậc Pháp Vương, Pháp của bậc Pháp Vương là như vầy đây.” Thế Tôn bèn xuống khỏi tòa.
BÌNH Trước khi đức Thế Tôn niêm hoa đã có ẩn ý này rồi.Kể từ lúc khởi đầu ở vườn Lộc Uyển cho đến lúc kết thúc ở sông Bạt đề, đức Thế Tôn đã sử dụng Kim Cương Vương Bảo Kiếm bao nhiêu lần? Lúc ấy nếu như có người nào có khí tức của bậc nạp tăng có thể siêu việt được, hẳn đã tránh được cái màn niêm hoa loạn xạ lúc cuối cùng kia. Lúc Thế Tôn đang im lặng, bị Văn Thù dồn cho bèn phải xuống khỏi tòa. Lúc ấy vẫn cứ có cái ẫn ý này. Thích Ca đóng cửa, Tịnh Danh ( Duy Ma Cật) ngậm miệng đều giống như vậy, cho nên điều ấy đã được giải thích rồi. Cũng giống như việc Túc Tông hỏi Trung Quốc Sư về việc xây một ngôi tháp không đường nối, lại cũng giồng như ngoại đạo hỏi Phật rằng, “ Không hỏi hữu ngôn, không hỏi vô ngôn.” Nhìn xem hành trang của những người hướng thượng, họ đã từng bao giờ vào hang ma mà sống đâu? Có người nói ý nghĩa nằm trong sự mặc nhiên, có người nói ý nghĩa nằm trong khoảng im lặng, lời nói minh giải việc không thể nói được, vô ngôn minh giải việc có thể nói được.
Vinh Gia nói, “ Nói lúc im lặng, im lặng lúc nói.” Song nếu như các ông hiểu như vậy thì trong ba thời sáu mươi kiếp ngay cả trong mộng cũng chẳng thấy được. Nếu như các ông có thể trực tiếp đảm đương được, các ông không còn thấy có phàm có thánh gì nữa, Pháp này vốn bình đẳng không hề có cao cấp thấp, ngày ngày các ông tay trong tay cùng bước đi với chư Phật.
Cuối cùng, nhìn xem Tuyết Đậu thấy và tụng ra:
TỤNG
Chuyên gia nếu biết trong rừng thánh
Pháp vương pháp lệnh không như vậy.
Trong hội nếu có Tiên Đà khách,
Văn Thù hà tất đánh một trùy?
BÌNH “Chuyên gia nếu biết trong rừng thánh.” Bát vạn đại chúng trên Linh Sơn đều là các bậc thánh: Văn Thù, Phổ Hiền cho đến Di Lặc, chủ bạn đồng hội. Họ đều phải là thiện xảo của những bậc thiện xão, kỳ đặc của những bậc kỳ đặc mới hiểu được cốt ý của đức Thế Tôn. Ý Tuyết Đậu muốn nói là trong rừng thánh ấy chẳng có lấy một người biết. Nếu như có bậc chuyên gia ở đó hẳn đã hiểu rằng không phải là như thế. Tại sao vậy? Văn Thù đánh trùy nói, “ Pháp Vương pháp lệnh không như vậy.” tại sao vậy? Lúc ấy nếu như trong chúng hội mà có một người có mắt trên đỉnh đầu có đạo bùa dưới nách hẳn đã nhìn thấu được sự việc ngay cả trước khi Thế Tôn bước lên tòa,cần gì mà Văn Thù phải đánh trùy nữa?
Có ông tăng hỏi Hương Nghiêm, “ Nhà vua đi tìm tiên đà bà là gì?” Hương Nghiêm nói, “Đến đây xem.” Ông tăng bước tới.Hương Nghiêm nói, “ Ngu chết người được.” Ông tăng lại hỏi Triệu Châu, “ Nhà vua đi tìm tiên đà bà là gì?” Triệu Châu bước xuống khỏi giường Thiền khom mình và khoanh tay. Lúc ấy nếu như có một người tiên đà bà có thể nhìn thấu được ngay cả trước khi Thế Tôn bước lên tòa thì còn có thể đắc được chút gì. Thế Tôn vừa thăng tòa đã hạ tòa, chưa hề đề cập đến vấn đề, đâu đến nỗi để Văn Thù đánh trùy? Không khỏi làm cho bài thuyết pháp của Thế Tôn có vẽ chán. Song thử nói xem chỗ nào là chỗ chán?