NAM TUYỀN GIẾT MÈO

THÙY

Nơi mà con đường của ý thức không đạt đến được, đó lại chính là nơi đáng đề cập đến; nơi ngôn ngữ không diễn tả được, lại chính là nơi các ông phải mau ghé mắt nhìn. Nếu điện chuyển sao bay, thì các ông có thể khuấy biển xô núi. Trong chúng hội há không có ai làm được như thế sao? Thử nêu lên xem.

CỬ

Một hôm ở tự viện của Nam Tuyền, tăng chúng của đông đường và tây đường tranh nhau một con mèo. Nam Tuyền thấy thế bèn nắm lấy con mèo dơ lên nói, “ Nếu như các ông nói được thì tôi sẽ không chem. Mèo.” Chúng hội không ai nói được gì cả. Nam Tuyền bèn chặt con mèo ra làm đôi.

BÌNH

Nhìn cái động tĩnh xuất nhập của bậc tông sư. Thử nói xem ý chỉ của thầy ta như thế nào? Chuyện chém mèo này được các tự viện khắp nơi bàn bạc sôi nổi. Có người bảo rằng lúc dơ lên là đúng, có người bảo cốt yếu nằm ở chỗ chém. Song chẳng có gì là nhằm nhò cả. Nếu như Nam Tuyền không dơ mèo lên, mọi người hẳn có huyên thuyên lý luận như vậy được chăng? Đâu có hay rằng bậc cổ nhân kia có đôi mắt định càn khôn, có lưỡi kiếm định càn khôn.

Các ông thử nói xem, rốt cuộc ai là người chém mèo? Ngay lúc Nam Tuyền dơ mèo lên nói rằng, “ Nếu như các ông nói được thì tôi sẽ không chém mèo,” bỗng nhiên có người nói được, thì thử nói xem Nam Tuyền có chém nữa hay không? Cho nên mới có câu nói rằng, “ Chính lệnh thi hành, mười phương an ổn.” Thử thò đầu ra ngoài trời đất mà nhìn xem đó là ai vậy?

Kỳ thực lúc ấy Nam Tuyền vốn chẳng hế chém.Câu chuyện này không nằm ở chỗ chém hay không chém. Chuyện này đã được hiểu rõ vì nó quá hiển nhiên. Không thuộc nơi tình trần và ý kiến. Nếu như các ông hướng vào tình trần và ý kiến mà tìm kiếm là các ông cô phụ Nam Tuyền mất rồi. Hãy nhìn ngay vào mũi kiếm lưỡi dao. Có cũng được mà không cũng được, không có cũng được mà không cũng được. Cho nên cổ nhân nói, “ Cùng tắc biến, biến tắc thông.” Người bây giờ không biết biến thông, chỉ lo lăng xăng trong ngôn ngữ. Nam Tuyền dơ mèo lên như vậy, không phải là muốn cho thiên hạ nói được gì; mà chỉ muốn cho thiên hạ hiểu thấu, mọi người tự thụ dụng , tự biết. Nếu như các ông không hiểu được như thế, rờ rẫm mà cũng chẳng được đâu. Tuyết Đậu tụng rằng:

TỤNG

Hai bên đều là Thiền giả mạo
Quơ bụi cát lên chẳng được gì.
May mà Nam Tuyền ra được lệnh,
Một dao hai mảnh kệ thiên kiến.

BÌNH TỤNG

“Hai bên đều làn Thiền giả mạo.” Tuyết Đậu không bị chết trong câu, song thầy ta cũng chẳng chịu chấp nhận lừa trước ngựa sau. Tuyết Đậu có chỗ xoay chuyển cho nên mới lại nói, “ Quơ bụi cát lên chẳng được gì.” Tuyết Đậu và Nam Tuyền cùng nắm tay nhau mà đi, một câu nói lên được cả. Các vị thủ tòa của lưỡng đường không có chỗ để mà nghỉ đầu, chỉ biết quơ bụi cát lên mà chẳng làm gì được. May mà có Nam Tuyền phán đoán công án này cho họ, thu dọn được một cách gọn ghẽ. Song thầy ta làm gì được cho những kẻ trước không về nhà sau chẳng đến tiệm? Do đó mà Tuyết Đậu nói, “ May mà Nam Tuyền ra được lệnh, một dao hai mảnh kệ thiên kiến.” Nam Tuyền một dao cắt ra ngay làm hai mảnh chẳng quan tâm đến các thiên lệch. Song thử nói xem, Nam Tuyền dựa vào lệnh gì vậy?

“Cơ luân chưa từng chuyển, chuyển ắt chạy hai phía.” “Cơ” là linh cơ của ngàn bậc thánh, “ luân” là mệnh mạch từ xưa đến nay của các ông. Há không nghe cổ nhân nói, “ Linh cơ ngàn thánh không để gần, rồng sinh rồng con chớ tò mò. Triệu Châu đoạt được ngọc vô giá, Tần Chúa Tương Như đều táng thân.” Ngoại đạo nắm vững được chủ trì được, chưa từng bao giờ động cả. Tại sao vậy? Ngoại đạo nói, “ Không hỏi hữu ngôn, không hỏi vô ngôn.” Đó há không phải là chỗ toàn cơ sao?

Đức Thế Tôn biết ngắm gió để dương buồm, tùy bệnh cho thuốc, cho nên mới im lặng. Toàn cơ đề lên, ngoại đạo thể hội hoàn toàn. Cơ luân xoay chuyển một cách trơn tru, không xoay về phía hữu mà cũng chẳng xoay về phía vô. Không rơi vào đắc thất, không vướng vào phàm thánh, hai biên chấp bị cắt đứt cùng một lúc. Thế Tôn vừa im lặng, ngoại đạo đã lễ lậy. Người bây giờ phần nhiều nếu không rơi vào vô thì cũng rơi vào hữu; chỉ lăng xăng trong hai thiên chấp hữu vô này mà thôi.

Tuyết Đậu nói, “ Gương sáng bỗng lên đài, xấu đẹp lập tức phân.” Cái này chưa từng bao giờ động, chỉ lặng yên như gương sáng trên đài, vạn tượng không tránh được phản ánh trên ấy. Ngoại đạo nói, “ Thế Tôn đại từ đại bi khai mở mây mờ cho tôi, khiến tôi có được chỗ vào (đạo).” Thử nói xem chỗ nào là chỗ vào của ngoại đạo? Đến chỗ này rồi các ông cần phải mời người tự tham tự cứu, tự ngộ tự tri mới được. Lúc ấy mới ở khắp mọi nơi dù là đi đứng hay nằm ngồi không hỏi cao thấp lúc nào cũng hiện thành, chẳng di dịch chút tơ hào. Vừa toan so đo lý luận ắt bị bế tắc đến chết người, và không còn chỗ vào nữa.

Phần cuối tụng” Thế Tôn đại từ đại bi khai mở mây mờ cho tôi, khiến tôi có được chỗ vào.” Thầy ta lập tức phân xấu đẹp. “ Xấu đẹp phân hề mây đen mở, cửa từ ở đâu sinh trần ai?” Cả trời đất này là cửa nẻo đại từ đại bi của đức Thế Tôn. Nếu như các ông thấu được chẳng còn đáng để nắm giữ. Đây cũng là cửa nẻo để ngộ. Há không biết rằng đức Thế Tôn tư duy việc này trong hai mươi mốt ngày. “ Ta không nên thuyết Pháp, mau nhập niết bàn ngay.”

“ Nghĩ ngựa tốt thấy bóng roi, thiên lý truy phong gọi về được.” Ngựa truy phong” vừa thấy bóng roi là đã vượt ngàn dặm, gọi về là quay về ngay. Tuyết Đậu có ý tán thưởng nói rằng, “ Nếu như tìm được nhựa giống , thì chỉ cần đẩy một cái , nó đã tự xoay chuyển; vừa gọi nó đã quay về. Gọi về được, bung tay ba lần.” Thử nói xem, đây là chấm phá hay là rải cát?